Sabah 9 Akşam 18 Çalışmamak İçin 10 Neden

İnsan hayatının uzun yıllardır süregelen kendine özgü bir düzeni var. Doğmak, eğitim almak ve çalışmak… Hemen hemen her çocuk eğitim hayatına başlar başlamaz bir meslek edinme kaygısı ile dolup taşıyor. Eğer kendisi böyle hissetmiyorsa bile başkaları onun bu baskıyı hissetmesi için bir şekilde yardım ediyorlar. Bundan dolayı, belirli bir yaşa gelen her insan kendine uygun bir iş bulmak ve hayata atılmak için gerçek anlamda mücadele veriyor.

Düzenli bir hayat sürdürebilmek için sabah 9 akşam 18 çalışmak ilk başlarda mantıklı geliyor olabilir ama bir kere geldiğimiz hayatı bu şekilde geçirmeye gerçekten değer mi? Cevabın “hayır, değmez” olduğunu varsayalım. Peki ama ne yapabiliriz? Sonuçta hayatımızı sürdürmek için hepimiz paraya ihtiyaç duyuyoruz.

Gelişen teknolojiler artık pek çok yeni iş tanımını hayatlarımıza soktu. Uzaktan çalışmak, Freelancer olmak, sosyal medyanın gelişmesi ile “influencer” olmak gibi birçok yeni seçenek ve meslek var. Belki uzun süredir 9-18 sistemiyle hayatınıza devam ediyor olabilirsiniz ama değiştirmek ve kendinize bir şans vermek için hâlâ geç değil. Sabah 9 akşam 18 çalışmamak için sonsuz neden sayabilirim. Ama insanı gerçekten düşünmeye sevk eden 10 tanesi ile yetinmeyi deneyeceğim. Siz de bir şeyler kaçırdığınızı hissediyor ve hayatınızda büyük bir değişikliğe gitmek istiyorsanız bu yazı sizin için yararlı ve motive edici olabilir.

1. Hiçbirimiz Makine Değiliz

Bence listenin bir numarasında yer alan sebep gerçekten bir numara olmayı hak ediyor. Savaş sonrası dünyanın en önemli gerçeği çalışmaktı. Dünyanın hemen hemen her yeri insanlığın arasındaki gerginlikten nasibini aldığı için büyük çaplı bir değişim ve çaba gerekiyordu. Ülkeler farklarını kanıtlamak ve medeniyet seviyesini daha ileri taşıyabilmek için durmadan çalışmak gerektiğini savunuyor ve bu şekilde çalışan insanları gerçek anlamda ödüllendiriyordu. Fakat zaman geçtikçe ve teknoloji ilerledikçe, insanların yaptığı işin çoğunu makineler yapmaya başladı ama insanları da tıpkı bir makine gibi çalıştırma düzeni bir türlü değişmedi. Herkesin söylemek istediği şeyi dile getirmek istiyorum: İnsanlar makine değil ve bu herkesin ritminin ve işi için gereken becerilerin geleneksel 9-18 çalışma programıyla örtüşmeyeceği anlamına geliyor. Bir insanı işini bitirdiği hâlde mesai saati son buluna kadar çalıştırmaya devam etmek bana (ve muhtemelen pek çok insana) mantıklı gelmiyor. İdeal bir dünyada, çalışanlara biraz esneklik vermek en doğru adım olacaktır. Çalışanlar en iyi işi ne zaman yapacaklarını belirleyebilir ve buna göre plan yapabilir. Böylece tıpkı bir makine gibi, gözümüzün feri sönene kadar çalışmak zorunda kalmayız.

2. Yaratıcılığınızı Kaybetmeyin

Yıllar boyunca her gün, sürekli olarak aynı işi yapıyor olmak elbette yaratıcılığımızı kaybetmemize sebep oluyor. Aksini beklemek zaten saçma olurdu. Her ne kadar hobiler ve iş dışı aktiviteler ile geri plana attığımız yaratıcılığımızı yeniden alevlendirmeye çalışıyor olsak da doğruyu söyleyin, buna gerçekten vakit ayırabilen var mı? İş hayatında yaratıcı olmaya gelirsek durum daha da vahim bir hâle geliyor. Düzenli iş hayatında gerçekten yaratıcı olmaya pek fazla önem verildiğini sanmıyorum. Olay daha çok size söylenenleri doğru bir şekilde yapmakta bitiyor. Yani yaptığınız işi büyük bir kısmı aslında sizin fikriniz bile değil. Dahası ne yaratırsanız yaratın, orantılı olarak ödüllendirilemeyeceğinizi bildiğinizde yaratıcı olmak oldukça zor.

3. Kimse Sürekli Aynı Şeyleri Yapmayı Sevmez

Geleneksel 9-18 çalışma sistemi, ne yazık ki sürekli olarak aynı şeyleri yaptığımız (yapmak zorunda olduğumuz da diyebilirim) bir döngü anlamına geliyor. Çalışmaya başladığımız ilk zamanlarda bu durum çok can sıkıcı gibi görünmese de nihayetinde her insan sürekli olarak bir döngünün içerisinde oradan oraya gitmekten sıkılıyor ve bir değişikliğe ihtiyaç duyuyor. Bir iş için biçilmiş kaftan olmak o işin sizi sonsuza kadar mutlu edeceği anlamına da gelmiyor. Sabah kalkıp işe gitmek, gün boyu nefessiz çalışmak, işten çıktıktan sonra eve gelip ailenizle birkaç saat vakit geçirdikten sonra uyumak ve ertesi gün yeniden aynı şeyleri tekrar etmek size göre değilse, o halde bu çalışma sisteminden vazgeçmelisiniz. Hayatınızda eğlenceye, sevdiğiniz şeyleri yapabileceğiniz zamana ve unutulmaz anılara yer açmak için belki de düzenli işinizi bırakmanız ve yeni bir maceraya yelken açmanız gerekiyordur.

4. Kendi Kararlarınızı Verin

Her insanın otoriteye ve hiyerarşiye karşı bakış açısı farklıdır. Bazıları birinin onun yerine karar vermesinden memnun olurken bazıları için bu çok can sıkıcı ve dayanılmaz olabilir. Siz nasıl bir bakış açısına sahipsiniz bilmiyorum fakat 9-18 iş hayatının nasıl işlediği belli. Üstlerinizin sizden istediği, bazen anlamlı ama genellikle sizin için hiçbir anlam ifade etmez işleri yaparken hayatı sorguluyorsanız yanlış yerde olduğunuzu söyleyebilirim. Diğer bir yandan, işyeri hiyerarşisinin insanlar için ek strese neden olduğu kanıtlanmış. Hiyerarşi sırasında ne kadar düşük olursanız, o kadar stresli olursunuz. Gitmek istemediğiniz bir toplantıya katılmanız veya önceliğiniz olmadığını düşündüğünüz bir proje üzerinde çalışmanız istendiğinde köpüren bir öfke hissediyorsanız, bu hayatınızı değiştirmek için bir uyarı işareti olabilir.

5. Daha Az Çalışarak Daha Fazla Kazanın

İnsanlar yaptığın işi sevmiyorsan hayatın çekilmez olduğunu söylüyor. Bu fikre kesinlikle katılıyorum fakat pek çok insan işini sevmekten ziyade para kazanmak ve hayatını idame ettirmek için çalışıyor. Sonuçta çalışmak için en büyük motivasyonumuz para. Düzenli bir gelire sahip olmak, her ay elimize ne kadar para geçeceğinden haberdar olmak birçok insana cazip geliyor. Ama bu fikre kapıldığımız zaman kendi kapasitemizin ne olduğundan ve aslında neler başarabileceğimizden de giderek uzaklaşıyoruz. Bunu her iş için söylemek elbette mümkün değil ama genel olarak bakıldığı zaman 9-18 iş hayatında (meslek dalına göre değişmek üzere) maaşlar belli ve bir düzene göre artıyor. Aynı yerde çalıştığınız zaman 1 sene sonra belirli bir oranda zam alabiliyorsunuz. Yani geçen sene çalıştığınızın üzerine ne kadar eklerseniz ekleyin aslında elde edebileceğiniz maksimum gelir önceden belirlenmiş oluyor. Bundan dolayı “bugün daha az çalışacağım, yarın telafi ederim” gibi bir lüksünüz olmuyor. Diğer bir yandan fazla mesai yaptığınız, yeri geldiğinde sabahlara kadar çalıştığınız dönemlerde maaşınızda kritik bir artış söz konusu bile olmuyor. Yani çok çalışmak ve çok kazanmak hiçbir zaman doğru orantılı olmuyor. Fakat günümüzde birçok meslek bireysel yapılabildiği için insanlar kendi değerlerini kendileri belirleyebiliyor. Siz de daha az çalışmak ve daha çok kazanmak istediğinizi hissediyorsanız belki de yeni bir çalışma düzenine geçmenin zamanı gelmiştir.

6. Asla Erken Emekli Olamayacağınızı Anlayın

Mesleğe başlanıldığından birkaç sene sonra “emeklilik” hayali tıpkı tatlı bir rüya gibi insanın içine işliyor. Eskiden, bundan 20-30 sene önce, insanlar maksimum 40 yaşına geldikleri zaman emekliliklerini hak ediyor ve kendilerine zaman ayırmaya başlayabiliyorlardı. Fakat 21. yüzyılda pek çok şey gibi emeklilik sistemi de köklü bir değişikliğe uğradı. 2010’lardan sonra iş hayatına atılan gençler emeklilik hakkında hiçbir şekilde olumlu bir hissiyat beslememeye çalışıyor çünkü arada çok uzun ve çetrefilli bir yol var. Günümüzde emeklilik yaşı 65’lere kadar yükseldiği için insan ister istemez düşünüyor. “65 yaşından sonra mı hayatı yaşamaya başlayacağım?” Bana kalırsa 9-18 çalışma hayatının en büyük ve kritik sıkıntısı bu. Hayatının en önemli, en yaratıcı ve hareketli yıllarını bir kafese tıkılı olarak yaşayıp erken emeklilik hayali kurarak geçirmek bir daha elde edilemeyecek bir fırsatı tepmek gibi. Eğer bu sistem ile ilgili bir sıkıntınız yoksa ve düzenli gelir elde ederken emekliliği beklemek sizin için sorun değilse o halde ortada bir sorun görmüyorum. Fakat “Ben 65 yaşından sonra hayallerimi gerçekleştirmek istemiyorum!” diyorsanız, kendi emeklilik zamanınıza karar verebileceğiniz bir iş düzeni bulmanızı öneriyorum.

7. İşinizi Kaybetmekten Korkmayın

Öncelikle söylemek istiyorum ki her insan hata yapar. Özellikle iş hayatında hata yapmamış kimsenin olduğunu sanmıyorum. Fakat akıl almaz bir rekabetin içerisinde olduğumuz zaman hata yapmak çok daha korkutucu bir hâle geliyor çünkü işimizi ve gelirimizi kaybetmek istemiyoruz. Sürekli bir şekilde yanlış yapmak ve kovulmak stresi ile çalışıyoruz. Kariyerimizde ilerledikçe bu korku azalacağına daha da artıyor. Elde ettiklerini bir anda kaybetme stresi insanı daha az risk alan ve daha az yaratıcı bir hâle getiriyor. Bu her ne kadar doğal bir refleks olsa da psikolojik sağlık açısından iyi olduğunu söyleyemem. Sürekli olarak yoğun stres altında çalışmak sizin için en önemli olan şeyi, yani sağlığınızı kaybetmenize neden olabilir.

8. Sağlıklı Beslenmeye Yeniden Merhaba

9-18 çalışma düzeninde sağlıklı beslenebilen insanlara her zaman hayran olmuşumdur. Çünkü bu insanlar gerçekten parmakla gösterilebilecek kadar az sayıda. Elbette iş seçerken nasıl besleneceğimizi göz önünde bulundurarak bir karar vermiyoruz. Fakat rutin iş hayatının zaman içerisindeki etkilerine bakıldığı zaman, insanların beden sağlığını yavaş yavaş kaybettiğini görmek mümkün. Maksimum 50 dakika olan öğle molalarında, en yakındaki fast-food zincirine gidip, en hızlı yemeği yiyerek işe geri dönme telaşı sağlığımızdan olmamıza neden oluyor. Öyle ki birçok insan işe başladığı zaman spor salonuna da yazılıyor (Tabii gidebiliyorlar mı o ayrı bir tartışma konusu) çünkü bu hareketsiz rutin ve sağlık beslenme süreci hem kilo almaya hem de sağlığımızda önemli gerilemelere neden oluyor. Belki 9-18 çalışmamak için aklınıza gelen ilk neden bu olmayabilir fakat oldukça önemli olduğunu düşünüyorum.

9. Sonunda Bel ve Sırt Ağrılarına Elveda Edebilirsiniz

Hareketsiz bir şekilde, tüm gün bilgisayar başında çalışmanın diğer önemli dezavantajı da zaman içerisinde kronik hâle gelen ağrılara neden olması. Düşünsenize, hayatınızın 20 ve hatta daha fazla senesini bir masada oturarak ve bilgisayar ekranına bakarak geçiriyorsunuz. İnsan bedeni hâlâ buna uygun bir şekilde evrimleşmediği için ne yazık ki hepimizde sırt, boyun, bel ve kol ağrıları meydana geliyor. Modern yaşam tarzının sebep olduğu bu ağrılar zaman içerisinde fıtık gibi daha büyük problemlere de yol açabiliyor. Her gün yorgun uyanıyor, her yerinizin ağrıdığını hissediyor ve erken saatlerde uyumak istiyorsanız muhtemelen rutin çalışma hayatından muzdaripsiniz. Çalışma düzeninizi değiştirerek ve hayatınıza düzenli bir egzersiz programı ekleyerek tüm bu ağrıların kısa bir süre içerisinde yok olacağına emin olabilirsiniz.

10. Yaşasın 10 Günden Uzun Tatiller

En can alıcı olan sebebi sona sakladım. Tatiller! 15 günlük yıllık izinlerimizi nasıl da heyecanla bekliyoruz değil mi? Bayramlar yaz mevsimine denk geldiği zaman tüm aktiviteleri birkaç gün içine sığdırmaya çalışarak hızlandırılmış programlar yapıyoruz kendimize. Durup bir dinlenmek, kendine kafa tatili vermek gibi şeyler zaten söz konusu bile olamaz. Sene boyunca tıpkı bir makine gibi çalışmanın mükâfatı olarak 15 günü kendimize yeterli görmeye çalışıyoruz fakat ne yazık ki değil. Hele içinizde biraz da olsun seyahat etme ateşi varsa bunu yapamamak hep bir ukde olarak kalıyor. Ne yazık ki rutin çalışma hayatında bunu elde etmek mümkün değil. 20 senelik deneyimli bir çalışan olsanız bile sahip olabileceğiniz izin günleri sayısı her zaman belli. Bundan dolayı kendinize hayatı yaşamak için imkan tanımak ve çalışmanın yanı sıra dinlenmeye de vakit ayırmak istiyorsanız sabah 9 akşam 18 iş hayatını bırakma cesaretini gösterebilirsiniz.

Tabii tüm bu önerilerimi üzerine düşünülmüş bir plan ve program dahilinde göz önünde bulundurmanızı tavsiye ediyorum. Gelişen teknolojiler, değişen iş tanımları ve modern yaşam artık çok daha esnek bir çalışma hayatına imkan tanıyor. Siz de tüm ihtimalleri göz önünde bulundurup o esnek çalışma düzenini kendiniz için elde ederek rutin çalışma hayatına güle güle diyebilirsiniz. Sadece büyük bir adım atmanız gerekiyor ama merak etmeyin, o adımı atabilecek güç aslında hepimizin içinde var!

• Yaşam - Aktüel

İrem Aksoy Yazar

11.11.2021