Usta edebiyatçı Yaşar Kemal’in kaleminden dökülen Ortadirek romanı, ilk olarak 1959 senesinde, Cumhuriyet’te tefrika olarak yayımlandı. Hemen ardından, 1960 yılında ise Remzi Kitapevi tarafından 18 bölümden oluşan bir kitap olarak basıldı. Yaşar Kemal’in “Dağın Öte Yüzü” adını verdiği kitap üçlemesinin ilk kitabı olan Ortadirek, Çukurova’daki pamuk işçilerinin yaşantılarından öne çıkan detayları okuyucuya aktarıyor.
Yaşar Kemal, “İnce Memed” sonrası Ortadirek romanını yazmaya başlamasına rağmen uzunca bir süre bu romanı yazmaya ara verdi. Yaklaşık 5 yıl boyunca romanla ilgili tek satır kaleme almayan Yaşar Kemal, arkadaşı İbrahim Kıray’ın ısrarlı tavsiyeleri üzerine Ortadirek’i yeniden yazmaya koyuldu. 1959 senesinde, çalıştığı gazeteden bir yıl izin isteyerek bu nadide eseri bitirdi. Kendi coğrafyasından ve kendi hayatından esintiler taşıyan roman ile büyük ses getiren Yaşar Kemal, ne kadar yetenekli bir kalem olduğunu tekrar ispat etmiş oldu.
Pamuk toplama zamanı geçmeden Çukurova’ya varmaya çalışan bir mevsimlik işçi ailesinin yol boyunca başına gelenleri anlatan romanda, Yaşar Kemal, kendine has üslubu ve kullandığı yerel dil ile okuyucuyu mest etmeyi başarıyor. Bölge halkını yakından tanıyan ve onları çok iyi analiz eden Yaşar Kemal, adeta bizleri o zamanların Çukurova’sına seyahat ettiriyor.
Pamuk toplayıcılığı tek gelir kaynağı olan köylüler, Yalak’tan yola çıkıp Çukurova’ya, zamanın şartları ve ağaların anlaşmazlığı sonucu yaya şekilde varmak zorundadır. Bu yolculuk yaklaşık 15 gün sürmektedir. Bu yolculuk boyunca Halil, Ali, Meryemce Ana ve konvoyun başına gelmeyen kalmayacaktır. Zaten en verimsiz pamuk arazilerinde çalıştırılacak köylülerin çektikleri çile yanlarına kar kalır.
