Orta Asya’dan Anadolu’ya uzanan bir hayat hikayesi olan Mevlana, ömrü boyunca İslam felsefesi ve tasavvuf ilmi üzerine çalıştı. Ortaya koyduğu düşünceler ve eserler ile büyük kitlesel bir etki yarattı. Böylelikle Mevlana Celaleddin Rumi, Anadolu coğrafyası ve İslam dünyasının en önemli fikir önderlerinden biri oldu.
Mevlana, 1207 yılında Horasan’da dünyaya geldi. O dönemin şartlarından dolayı doğum tarihi tam olarak bilinemiyor. Ancak bazı kaynaklar 1207 yılında doğduğu tahminini destekliyor. Fars kökenli olan Mevlana’nın babası çok ünlü bir alim olarak kabul edilen Muhammed Baheddin Veled’dir. Ailesinden gelen ilim ve kültür Mevlana’nın çocukluğundan itibaren bu doğrultuda yetişmesini sağladı. Babası öldükten sonra ise Mevlana, Konya’da bir dergahı olan Seyyid Burhaneddin yanına gitti ve burada manevi eğitim aldı. 9 yıl boyunca dergaha hizmet etti.
Mevlana’nın öğretilerinin temeli tevhid fikri etrafında şekillenir. Bu fikirden yola çıkarak Allah aşkı temalı şiirler yazan Mevlana, bu alanda son derece başarılı oldu. Tanınan bir şair ve bir fikir adamına dönüştükten sonra eserleri büyük ilgi gördü ve toplumun büyük kesimini etkisi altına aldı. Mevlana’dan sonraki kuşaklarda ortaya çıkacak Mevlevilik tarikatının temelleri onun fikirlerinden oluştu.
Mevlana, gitgide bir şairden çok tasavvuf alanında bir filozofa dönüşürken, Şems- i Tebrizi ile tanıtlı. Şems ile tanışması onun hayatını büsbütün değiştirecekti. Uzun süren aydınlanma dönemine giren Mevlana, fikren bambaşka biri olarak bu süreçten çıktı. En önemli eserlerini bu dönemden sonra yazdı. Mesnevi adlı ünlü manzume eserini, Şems sonrası dönemde yazdı. Tamamlanması uzun yıllar süren Mesnevi, İslam edebiyatının en önemli eserlerinden biri oldu. Mevlana eserlerini genellikle Farsça kaleme aldı. Mesnevi de Fars dili ile yazılan en önemli eserlerden biri olarak kabul görüyor.
Ünlü fikir adamı, şair ve İslam alimi Mevlana bütün hayatını Allah aşkına ve ona ulaşma çabasına adadı. Bu yolda ilerlerken büyük felsefi bir devrim yarattı ve kendisinden sonra gelen kuşakları etkiledi. 1273 yılında bütün hayatını inşa ettiği Konya’da hayata gözlerini yumdu.
Günümüzde halen kutsal bir isim olarak anılan Mevlana Celaleddin Rumi’nin Konya’da türbesi bulunuyor. Orada düzenlenen çeşitli etkinliklerle anılıyor. Bu etkinlikler aynı zamanda kültürel, etnik ve dini izler taşıyor.
